De “Roberto” Plataan
Een stukje geschiedenis, belangenafweging en transparantie in de gemeentepolitiek
Er is veel om te doen; de Roberto Plantaan. Een prachtige boom die helaas op een ongelukkig locatie dicht langs de kademuur gepland is. De kap van de boom heeft – terecht – veel emoties losgemaakt in Oudewater. Wij betreuren de kap van deze boom, maar zijn tegelijk ook blij dat er een mooie boom teruggeplaatst wordt waar we de komende decennia van kunnen genieten. In dit stukje leggen wij uit welke stappen wij als partij gezet hebben, en waarom.
Masterplan binnenstad
Het start allemaal bij het vaststellen van het masterplan binnenstad. Nadat de gemeenteraad dit plan had vastgesteld, is het college begonnen met plannen maken voor de uitvoering. Het herstellen van dekademuren in de binnenstad is een van de onderdelen van het masterplan. Voor herstel van de kademuur nabij de IJssalon Roberto zou het noodzakelijk zijn de plantaan te verwijderen. Begin september 2022 vernamen wij dat er een kapvergunning was afgegeven. De boom in kwestie is echter kerngezond. Waarom moet hij dan toch weg? Is dat vanwege de werkzaamheden? De veiligheid?
Omdat ons dit niet duidelijk was, hebben wij ‘artikel 32 vragen’ ingediend bij het college. Dit zijn schriftelijke vragen buiten de raadsvergaderingen om.
Onze vragen gaan over of er geen andere methoden zijn om de kademuur te herstellen, waarbij de boom behouden kan blijven. Tegelijkertijd hebben we gevraagd de kapvergunning niet te effectueren tot na de beraadslagingen. Daar heeft het college gehoor aan gegeven.
Uit de beantwoording van de vragen werd ons duidelijk dat de kademuurherstelwerkzaamheden geen bedreiging vormden voor de Plantaan. Echter, de aanwezigheid van de boom op deze locatie vormt een bedreiging voor de veiligheid en toekomstbestendigheid van de kademuur. De wortels drukken de kademuur naar buiten, wat uiteindelijk het bezwijken van de kademuur tot gevolg kan hebben.
De gezondheid van de Plantaan is dus nooit punt van discussie geweest. De boom is kerngezond. Het besluit tot kappen is een risico afweging die door de gemeente gemaakt is.
We laten het er niet bij zitten
Een boom is een levend organisme, een waardevol object in een stadse omgeving. Tot kap ga je niet zomaar over. Zeker niet omdat wij in 2017 een bomenverordening hebben aangenomen waarin staat dat je een boom alleen mag kappen als deze ziek is, of als de boom een gevaar voor de omgeving vormt. In de situatie van de Plantaan vormt de boom geen gevaar voor de omgeving, maar is de staat van de kademuur het probleem.
Dus wij stellen wedervragen. Deze dienen we wederom schriftelijk in. In deze serie vragen wij het college wat de alternatieven zijn voor herstel van de kademuur, waarbij de boom behouden kan blijven.
Tijdens de forumvergadering van 13 december2022 is de situatie rondom de voorgenomen kap uitgebreid besproken. Bij deze bijeenkomst waren alle betrokken deskundigen aanwezig. Zij hebben de raad meegenomen in de problematiek rondom de kade, en waarom de Plantaan behouden geen duurzame oplossing is voor de toekomst en veiligheid van de kade.
Tijdelijk herstellen van de kade en het voegen van de scheuren is een optie, maar het risico dat de wortels van de plantaan over een x aantal jaar de kade alsnog omverduwen blijft reëel. Dit risico is niet in cijfers uit te drukken. Wat wel bekend is, is dat als de kade zou bezwijken op een drukke zomerse dag, het gevaar en de kosten van herstel aanzienlijk zullen zijn.
Na deze bijeenkomst konden wij als partij maar 1 conclusie trekken: De boom zelf is kern gezond maar het risico dat de kade bezwijkt is aannemelijk. Het is eigenlijk geen vraag of de wortels de kade wegduwen maar wanneer dit gebeurt. Daarom besluiten wij geen verdere acties te ondernemen om de kap verder te vertragen.
Inschakelen van deskundigen
Binnen onze partij zijn wij het gewend om deskundigen uit het veld in te schakelen. Wij zoeken deze deskundigheid op binnen en buiten onze gemeente. In het voorjaar van 2022 hebben we uitvoerig gesproken met de bomenstichting over de bomen aan de Donkere Gaard. Hier hebben we veel van geleerd. Deze kennis was waardevol en konden we gebruiken bij de discussie over de Plantaan. Naast de bomenstichting spraken we met hoveniers, aannemers en wetenschappers.
In de publieke discussie werd er getwijfeld over de deskundigheid van de geraadpleegde betrokkenen op dit dossier. Wat is deskundig? Wie is deskundig genoeg? De personen die wij als partij gesproken hebben zijn mensen die jarenlang in het bomenvak actief zijn. Zij (ver)planten bomen, werken aan boomverbetering, wortelgroeiverbetering, plantgat/groeiplaats verbetering, kroonverbetering, adviseren onder andere gemeentes etc. We hebben er zelfs een boomverplaatsspecialist bij gehad. Hij gaf aan dat de 'Robertoboom’ te groot en te zwaar is om deze nog te verplaatsen in de binnenstad. Het benodigde materieel kan de binnenstad niet in en het vervoer van deze boom door de Leeuweringerstraat is te complex of onmogelijk.
Hoever ga je door met het inschakelen van nieuwe experts? In theorie ben je nooit uitonderzocht, en kun je doorgaan totdat je een expert vindt die jouw zienswijze deelt. Maar wat schieten wij als gemeente hiermee op? De taak van de gemeentepolitiek is om belangen af tewegen, en een beslissing te nemen die het algemeen belang dient. Op basis van de informatie die we van het college, gemeentelijke experts en experts die wijzelf benaderd hebben kunnen we helaas maar 1 conclusie trekken: De boom moet helaas wijken voor de reconstructie van de kade.
Boomeffect analyse
Verschillende partijen in Oudewater hebben zich gemengd in de discussie rondom de kap van de Plantaan. Er werd o.a. geroepen dat er nooit een boomeffect analyse is uitgevoerd door een deskundige. Een boomeffectanalyse is volgens de bomenverordening noodzakelijk wanneer er een bouwwerk geplaatst wordt nabij een gezonde boom. Dit is in deze situatie niet van toepassing. De boom wordt niet bedreigd door een nieuw bouwwerk, maar de kademuur werd bedreigt door de boom.
Hergebruik hout
Wij zijn verdrietig maar ook overtuigd dat het beter is om deze boom te kappen en een nieuwe te planten. Wij hebben tijdens de behandeling in het forum van de raad gevraagd om het hout van de boom te bewaren en het te hergebruiken, bijvoorbeeld voor bankjes rondom de nieuwe boom.
De Onafhankelijken dienen een motie in om het bomenregelement te actualiseren
De discussie is niet voor niets geweest. De Onafhankelijken zijn van mening dat het bomenbeleid van 2017 geactualiseerd moet worden. Met de beste intenties hebben we het bomenbeleid in 2017 aangenomen. Nu blijkt dat dit beleid in de praktijk niet in alle situaties voorziet.
Duidelijk moet worden welke bomen in de gemeente waardevolle bomen, beschermde bomen en monumentale bomen zijn, en welke specifieke beheersmaatregelen daarbij passen. In de publieke discussie wordt elke boom op de beschermde bomenlijst als monumentaal gezien, terwijl ze dat niet zijn. Wij willen duidelijkheid scheppen voor alle betrokkenen wat er wel en wat er niet kan met welke boom.
De Onafhankelijken dienen hiervoor bij de raadsvergadering van Maart 2023 een motie in.